‘Zijn uw drijfveren om advocaat te worden in de loop van uw carrière veranderd?’ ‘Hoe zorgt u ervoor dat u open blijft staan voor het inslaan van nieuwe wegen om een zaak op te lossen?’ Het zijn enkele voorbeeldvragen uit de online assessment tool die beschikbaar is voor elke advocaat in Nederland. In de Verenigde Staten en Canada bestaat het al langer: advocaten die met behulp van een online tool reflecteren op hun eigen handelen als professional. De positieve ervaringen in het buitenland waren voor de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) aanleiding deze vorm van zelfbeoordeling ook in ons land te introduceren. Namens Dialogue waren Imke Blatter en Marc Kraus, beiden jurist, coach, consultant en trainer, betrokken bij de ontwikkeling van deze tool.
Onderwerpen bespreekbaar maken
Advocaten zijn verplicht jaarlijks te voldoen aan de zogenaamde kwaliteitstoetsen en deel te nemen aan een vorm van gestructureerde feedback. De tool kan daarbij behulpzaam zijn.
Volgens Marc moet de tool vooral gezien worden als extra mogelijkheid om onderwerpen bespreekbaar te maken. ‘Ik ga niet zeggen dat iedereen deze tool moet gebruiken, er zijn ook andere mogelijkheden om aan kwaliteitsbevordering te werken, maar het is een mogelijke manier. Als je de tijd neemt om de geformuleerde vragen te beantwoorden, biedt het zeker aanleiding tot aanscherping van gesprekken die op kantoor gevoerd kunnen worden’. Hoewel er met het gebruiken van de tool PO-punten te verdienen zijn, zal dat volgens Marc nooit het hoofddoel zijn. Het self-assessment is een instrument voor de advocaat om na te denken over en stil te staan bij belangrijke thema’s in het vak. Bij ruim 75% zette het self-assessment aan tot zelfreflectie. Drie op de vier gebruikers zou de self-assessmenttool aan collega’s aanraden.
Levend product
‘Zo’n self-assessment kan input bieden voor gestructureerd intercollegiaal overleg. Andersom kunnen inzichten uit intervisie-bijeenkomsten of gestructureerd intercollegiaal overleg ook terugkomen in dit self-assessment. Het is een levend product. Het staat niet ver buiten de praktijkbeoefening. De vragen die nu opgenomen zijn in de tool, dateren van voor de discussies die nu in brede zin worden gevoerd over grensoverschrijdend gedrag. Ik kan me voorstellen dat daar in de toekomst ook vragen over opgenomen kunnen worden. Dat geldt ook bijvoorbeeld voor inclusiviteit.’
Doel self-assessment
Het self-assessment biedt de mogelijkheid te reflecteren op de dagelijkse praktijk, het vergroten van de bewustwording van het morele kompas van advocaten en de rol die kernwaarden en gedragsregels daarin spelen. Mogelijk dienen zich ontwikkelpunten aan op het gebied van vaardigheden en ethiek. Het self-assessment is uitdrukkelijk geen test. Het heeft niet de functie van een benchmark en er vindt geen vergelijking plaats met collega’s of vakgenoten. Alle gegevens die worden ingevoerd kunnen alleen door de gebruiker worden opgeslagen en bekeken. Noch de NOvA noch derden hebben toegang tot deze gegevens.
Achtergrond
De opbouw van het self-assessment is gebaseerd op het rapport over vakmanschap in de advocatuur: Meesterschap is Vakmanschap, handelingsgericht en ontwikkelingsgericht kijken naar het vakmanschap van advocaten, van dr. Niels van der Weerdt en dr. Mark van Vuuren (maart 2020).
In het onderzoek wordt een driedimensionale blik gehanteerd op het vak: vanuit expertise, interactie en attitude zoals die in de uitvoering van de rol van uitvoerend advocaat samen komen. Het assessment is toegankelijk voor verschillende niveaus van stagiair tot en met de gespecialiseerde en ervaren advocaat. De vragen in de tool hebben betrekking op deze indeling variërend van vakinhoudelijke onderwerpen over kennis en vaardigheden (expertise), vragen over de verhouding tot cliënt, vakgenoten en het vak (interactie). Attitude vragen hebben betrekking op ethiek, partijdigheid en onafhankelijkheid. Bij de totstandkoming van de tool hebben twee klankbordgroepen vanuit de praktijk input geleverd. Advocaten met verschillende achtergronden (commercieel, gefinancierde rechtsbijstand, in dienstbetrekking) en rechtsgebieden hebben de opzet en inhoud van de tool verder aangescherpt. Daarnaast heeft een pilotgroep van zo’n veertig advocaten de self-assessmenttool getest en feedback geleverd.
