Opoen t

‘Durf je uit te spreken en ga niet uit van aannames’

Inclusiviteit op de werkvloer

Uit de laatste cijfers van Advocatie, magazine voor de advocatuur en het notariaat, blijkt dat de verhouding tussen mannen en vrouwen steeds gelijkwaardiger wordt. Per januari 2022 is 46% van de top 50-kantoren vrouw. Het aantal vrouwelijke partners ligt echter een stuk lager. Dat percentage ligt sinds januari 2022 op 22,9%. Elodie Carmiggelt en Imke Blatter van Dialogue zijn hoopvol. ‘Er is veel meer mogelijk dan je denkt maar je moet je wel durven uitspreken’. Dat kun je leren.

Vijftien jaar geleden ondertekenden de kantoren al een intentieverklaring om meer vrouwen in de partnergroep te krijgen. De urgentie groeit: sinds dit jaar moeten grote bedrijven aan de Sociaal Economische Raad rapporteren hoe zij zich inzetten voor een gelijkere man-vrouwverhouding aan de top. Elodie Carmiggelt, aan Dialogue verbonden als opleidingsmanager van de Beroepsopleiding Advocaten ziet de dilemma’s als trainer en coach voorbij komen.
‘In de beroepsopleiding zitten ongeveer evenveel mannen als vrouwen. Wat mij opvalt is dat zowel mannen als vrouwen tegen dezelfde thema’s aanlopen. Dat heeft te maken met de verhouding tussen werk en privé. Ik merk dat ‘de jeugd’ niet altijd bereid is om dat wat er van je gevraagd wordt op partnerniveau, om die effort erin te steken. Het is karakter afhankelijk of je het gesprek daarover aangaat en je daarbij vasthoudt aan de idealen waaronder jij wilt werken. Gevoelsmatig denk ik dat er best ruimte is om bepaalde zaken anders in te richten maar daar moet je stevig voor in je schoenen staan. Dat is niet iets wat de sector gewend is. De advocatuur heeft het imago dat je altijd maar paraat moet zijn en dat je altijd je telefoon aan moet hebben, dat wordt ook wel letterlijk gezegd. ‘Waarom nam je om 22.00 uur je telefoon niet op, gisteravond. Je moet wel bereikbaar zijn’.
Of de advocatuur een masculien bolwerk is, weet ik niet. Het is wel een hiërarchische organisatie en gaat misschien iets minder met de tijd mee. Zowel mannen en vrouwen hebben daar last van’.

 

Trainen met acteurs

Elodie: ‘In de beroepsopleiding mogen de deelnemers oefenen met acteurs, aan de hand van een casus die hen aan het hart gaat. ‘Wat vind ik lastig om bespreekbaar te maken?’ Dat kan een slechtnieuws gesprek met een cliënt zijn maar dat mag ook een situatie zijn waarin iemand een dossier op z’n bord krijgt en dat werk er eigenlijk niet bij kan hebben. In het oefenen van de casus met de acteur zie je in de gesprekstechnieken waar je jezelf kunt verstevigen, waar je wat vasthoudender kunt zijn en hoe je overkomt. Als je zegt ‘eigenlijk kan ik niet’ ga je het dus wel doen, want het is maar een uurtje werk en meer van dat soort redenen. In de training gaan we op zoek waar het ‘m in zit. Is dat het woordgebruik, de houding, de vasthoudendheid, of de mogelijkheid echt in gesprek te gaan. Bij ieder persoon moet je aan een ander knopje draaien. Dat wordt inzichtelijk gemaakt zodat je met een succeservaring naar buiten loopt. ‘Zo kan ik dat doen, daar is geen speld tussen te krijgen’.
Wat daar vooral uit naar voren komt, ‘wees duidelijk’. Zodra mensen vanuit aannames gaan handelen ontstaat de verwarring’.

Imke Blatter richt zich bij Dialogue op individuele coaching en teambegeleiding van hoogopgeleide professionals in de advocatuur. Zij weet uit ervaring bij het geven van de patroonscursus, de verplichte cursus die elke patroon volgt voordat ie iemand als stagiaire gaat begeleiden, dat bijvoorbeeld echt luisteren iets anders is dan met een oplossing komen.
‘Je merkt dat leidinggevenden vaak oplossingsgericht bezig gaan. Ze willen actief bijdragen aan het vinden van die oplossing. Ik zeg vaak ‘laat even je pen vallen en neem de tijd om echt wat dingen te vragen om zicht te krijgen op wat er nu precies speelt’.
In trainingen komen allerlei onderwerpen naar voren. Imke: ‘Er zijn kantoren die ons rechtstreeks vragen aandacht aan bepaalde onderwerpen te besteden, zoals omgaan met hoge werkdruk en stress. Hoe gaan wij binnen onze organisatie om met alles wat er op ons afkomt? Dat speelt op elk ervaringsniveau, het betreft niet alleen stagiaires’.

 

Jong en oud

Imke: ’De hoge uitval speelt helaas ook op elk ervaringsniveau. Daarbij gaat het ook om bewustwording. In onze trainingen wordt bijvoorbeeld aandacht besteed aan de vraag wat het betekent het om in zo’n demanding omgeving te werken. Hoe kun je jonge mensen daar mee leren omgaan? ‘Hoe zeg je nee tegen een klus als dat nodig is maar ook wat maakt dat je effectief door je dag heen gaat? Het gaat niet alleen om leren nee zeggen. Het heeft ook te maken met timemanagement. Stress hoort erbij. Iedereen heeft daar in zekere tijden last van. Haal als leidinggevende het taboe eraf en vraag hoe het gaat met de werkdrukbeleving. Het helpt als je daar ook een keer met het team naar kijkt, of bespreekt in intervisie’.

Geen stereo typeringen

Het gaat in de communicatie vaak mis wanneer we blijven hangen in aannames, merkt Elodie. ‘Wanneer vrouwen naar huis moeten in verband met de kinderen voelen ze zich vaak een zeur en denken ze dat hun collega’s dat ook vermoeiend vinden. In de interactie zou je daar ook op door kunnen vragen. ‘Je zult wel denken...’
Ik sprak ook partners van een internationale praktijk waar je ook ’s avonds bezig bent. Daar vertelde iemand ‘Ik wil graag tussen 18.00-20.00 uur met mijn kinderen samen zijn, samen eten. Als jullie vergaderingen willen inplannen dan niet in die twee uur. Ga het gesprek aan. Dan zijn er heel veel dingen wel mogelijk. Het is veel lastiger als jij je niet uitspreekt dan hebben mensen geen idee dat dat voor jou zo’n issue is en jij zo geleefd wordt. Mensen mogen best meer regie nemen en uitspreken waar ze zich zorgen over maken en waar ze behoefte aan hebben’.

De oplossing ligt niet in het inzoomen op de verschillen tussen mannen en vrouwen of door in generalisaties te denken. ‘De bewustwording die nodig is, zit ook in de voorbeeldcases waar we mee werken. Ga daarbij niet uit van typisch mannelijk en vrouwelijk gedrag. Diversiteit reikt verder. Gebruik niet altijd Jan en Piet, kies ook in voorbeeldnamen voor meer diversiteit. Qua genderdiversiteit is de NS door de reacties van reizigers, overgestapt op ‘beste reiziger’ in plaats van ‘beste dames en heren’.
Werken aan de veiligheid op kantoor of in een trainingssessie is essentieel. Iedereen moet zich vrij voelen om zich uit te spreken, volledig en niet voor maar de helft omdat hij of zij toch niet wordt gehoord. In al onze trainingen wordt veel aandacht besteed aan kennismaking zodat je weet waar iemand vandaan komt in plaats van dat je alleen weet wat iemands functie is. Dan ga je op een hele andere manier het gesprek aan en ga je ook andere dingen delen aan de koffie en dan helpt’.